Deniz kaplumbağaları hakkında neler biliyorsunuz?

Deniz Kaplumbağalarına Genel Bakış

Deniz kaplumbağaları, denizel ekosistemlerin en eski ve en etkileyici sakinlerinden biridir. 100 milyon yıldan fazla bir süredir okyanuslarda yüzen bu canlılar, denizlerin sağlığının önemli göstergelerindendir. Yedi farklı deniz kaplumbağası türü bulunmaktadır:

• Sini kaplumbağası (Caretta caretta)
• Yeşil kaplumbağa (Chelonia mydas)
• Deri sırtlı kaplumbağa (Dermochelys coriacea)
• Atlantik çekiç başlı kaplumbağa (Eretmochelys imbricata)
• Pasifik çekiç başlı kaplumbağa (Lepidochelys olivacea)
• Kemp zeytin kaplumbağası (Lepidochelys kempii)
• Avustralya yeşil kaplumbağası (Natator depressus)

Fiziksel Özellikleri ve Adaptasyonları

Deniz kaplumbağaları, su yaşamına mükemmel uyum sağlamışlardır. Ön ayakları kürek şeklinde olup yüzmelerine yardımcı olurken, arka ayakları dümen görevi görür. Kabuk yapıları türlere göre değişiklik gösterir; deri sırtlı kaplumbağada kemiksi plakalar yerine sert deri bulunur. Oksijeni verimli kullanabilmeleri sayesinde dalış süreleri uzundur - bazı türler 5 saate kadar su altında kalabilir.

Yaşam Döngüsü ve Üreme

Deniz kaplumbağalarının yaşam döngüsü oldukça ilginçtir. Dişiler, doğdukları kumsala (bazen binlerce kilometre yol katettikten sonra) yumurta bırakmak için geri dönerler. Bir seferde 70-190 arası yumurta bırakabilirler ve bir üreme sezonunda birkaç kez yuva yaparlar. Yavrular yaklaşık 60 gün sonra yumurtadan çıkar ve gece vakti denize doğru yönelirler. Bu zorlu yolculukta birçok yavru avcılara yem olur - bin yavrudan sadece biri yetişkinliğe ulaşabilir.

Beslenme Alışkanlıkları

Deniz kaplumbağalarının beslenme alışkanlıkları türlere göre çeşitlilik gösterir:

• Yeşil kaplumbağalar gençken etçil, yetişkinlikte otçuldur
• Sini kaplumbağları çoğunlukla yengeç, denizanası gibi omurgasız hayvanlarla beslenir
• Deri sırtlı kaplumbağalar temel olarak denizanası tüketir
• Çekiç başlı kaplumbağalar süngerlerle beslenir

Koruma Statüsü ve Tehditler

Ne yazık ki, tüm deniz kaplumbağası türleri IUCN Kırmızı Listesi'nde tehlike altında veya kritik tehlikede olarak sınıflandırılmıştır. Başlıca tehditler şunlardır:

• Yumurtlama alanlarının kaybı (sahil gelişimi, ışık kirliliği)
• Balıkçılık faaliyetleri (tesadüfi ağa yakalanma)
• Deniz kirliliği (plastik atıklar, petrol sızıntıları)
• İklim değişikliği (yumurtlama kumsallarının sıcaklık değişimleri)
• Yasa dışı yumurta toplama ve kaçak avlanma

Koruma Çalışmaları

Dünya genelinde birçok koruma programı deniz kaplumbağalarını kurtarmak için çalışmaktadır. Bu çalışmalar arasında yumurtlama kumsallarının korunması, yavruların güvenli şekilde denize ulaşmasının sağlanması, balıkçılık ekipmanlarının modifikasyonu ve kamuoyu bilinçlendirme çalışmaları yer almaktadır. Türkiye'de de özellikle Dalyan, Fethiye, Patara, Belek gibi kumsallarda koruma çalışmaları yürütülmektedir.

Deniz kaplumbağaları, okyanus ekosistemlerinin vazgeçilmez bir parçasıdır ve onları korumak, denizel biyolojik çeşitliliği sürdürmek açısından hayati önem taşımaktadır.